هنرهاي دستي ايران

شنايي با هنر سياه دوزي سيستان و بلوچستان

مجموعه: هنرهاي دستي و ترسيمي

آشنايي با هنر سياه دوزي

صنايع دستي همچون آيينه اي روح تلاشگر يک قوم و ملت را بازتاب مي دهد و تلاش براي زندگي سبز با عشق را به منصه ظهور مي رساند. 

سيستان و بلوچستان بخشي از سرزمين کهن و باستاني ايران است که مجموعه اي از يادمان هاي تاريخي و فرهنگي اين مرز و بوم را از دورترين دوران، قريب به 150 هزار سال قبل را در خود حفظ کرده است. 

صنايع دستي منحصربه فرد خطه کويري سيستان و بلوچستان نمونه اي از آثار بر جاي مانده از تمدني کهن است که هنرمند، نقش جان و دل را بر پارچه و سفال مي زند. 

 هنرهاي سنتي سيستان

از ديرباز مردم سيستان و بلوچستان از طريق کشاورزي و دامداري امرار معاش مي کردند اما مردان در کنار شغل اصلي خود به بافتن حصير و سبد، تهيه ابزار و مصالح کار و حتي ساختن سفالهايي چون کلپورگان مبادرت مي ورزيدند تا قدري از مايحتاج زندگيشان را تامين کنند. 

ن سيستاني و بلوچ از زمانهاي دور تاکنون دوشادوش مردان خود، با ذوقي سرشار، بيشتر وسايل خانه را به بهترين شکل درست مي کردند و با نقوش زيبا مي آراستند. 

از تهيه پارچه تا دوخت و تزئين پوشاک و بافت فرش، گليم و جاجيم با زيياترين نقوش برجاي مانده از آبا و اجدادشان که سينه به سينه منتقل شده، از ديرباز بر دوش ن اين ديار بوده است. 

سيستان و بلوچستان بخشي از سرزمين کهن و باستاني ايران است

رهاورد اهتمام مردان و ن اين ديار براي تامين مايحتاج زندگي خود، هنري ممتاز و ارزنده از سرزمين کهن سيستان و بلوچستان است که پيوند تنگاتنگ اين آثار با زندگي روزمره مردم، آنها را از ساير هنرهاي ايراني متمايز کرده است. 

اگر به نقوش به کار رفته در آثار هنري مردم اين ديار به دقت بنگري، پيوند عميق لحظه ها، باورها و قصه هاي مردانگي و غيرتمندي گذشتگان در قرنهاي متمادي در شکل گيري تمدن اين منطقه را درک خواهي کرد. 

آشنايي با هنر سياه دوزي سيستان و بلوچستان

عمده ترين هنرهاي سنتي و دستي سيستان و بلوچستان، پشتي، گليم، قالي، سياه دوزي، سکه و آيينه دوزي، سوزن دوزي بلوچي، خامه دوزي، پريوار دوزي، حصيربافي، پرده بافي، سياه چادر بافي، سفالگري، جواهر سازي، آويزديواري از نوع اسفند، توليد ابزارآلات موسيقي، توتن و لنج سازي است. 

نوع ديگر سوزندوزي در سيستان، سياه دوزي است كه در آن از نخ سياه ابريشم استفاده مي شود و روي لباس مورد استفاده قرار مي گيرد.

خامه دوزي و سياه دوزي تنها جنبه خود مصرفي داشته و فقط بين اهالي سيستان خريد و فروش مي شود. سياه دوزي نوعي سوزن دوزي در منطقه سيستان است.

اين نوع دوخت براي تزئين پيش سينه و سرآستين لباس به کار مي رود و تنها از نخ سياه رنگ که معمولا ابريشمي است استفاده مي کنند. در سياه دوزي با دوخت دندان موشي به هم چسبيده نقش هايي را به شکل مثلث بر روي لباس مي دوزند و بين اين دندان موشي ها گاهي از دوخت زنجيره استفاده مي شود.

سياه دوزي در سيستان در گذشته کاربرد فراواني داشته است و در جامعه سنتي مردان و ن سيستاني به کار مي رفته که امروزه در اندک قسمت هاي از سيستان ( سيستان و بلوچستان دوخته و کارايي دارد .در اين هنر نقوش فراواني به کار مي رود که بسته به جامه ن و مردان جداگانه است .اين هنر تاريخچه اي کهن در تاريخ سرزمين کشورمان دارد.

مواد اوليه مورد مصرف در سوزن دوزي سيستان نخ و پارچه است .اين دوخت علاوه بر جامه مردان و ن سيستاني براي بقچه،جانماز،روطاقچه اي و غيره استفاده مي شود